Wizyta studyjna w Warszawie

09 06 2025

W dniach 9–11 czerwca 2025 roku w Warszawie odbyła się pierwsza wizyta studyjna organizowana w ramach projektu „Wpływ kształtu systemu politycznego na jakość funkcjonowania instytucji państwa. Doświadczenia i perspektywy polskie i ukraińskie”. Celem wizyty było pogłębienie wiedzy o funkcjonowaniu instytucji politycznych poprzez ich bezpośrednie poznanie, wykraczające poza ujęcie teoretyczne.

W ramach trzydniowego programu nasz zespół badawczy spotkał się z przedstawicielami organizacji pozarządowych, administracji publicznej oraz środowiska eksperckiego. Dyskusje dotyczyły m.in. kondycji społeczeństwa obywatelskiego, ewolucji prawa wyborczego, wyzwań legislacyjnych i pracy Sejmu oraz roli służby cywilnej w budowie sprawnego i apolitycznego aparatu państwa.

Pierwszego dnia odbyły się dwa spotkania. Jedno z nich poświęcone było instytucjom społeczeństwa obywatelskiego oraz ich historycznej ewolucji. Pani Katarzyna Batko-Tołuć (członkini Zarządu Fundacji dla Polski i inicjatorka Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska) zaprezentowała doświadczenia ruchów strażniczych oraz działania na rzecz przejrzystości życia publicznego. Dyskutowano także o wyzwaniach, przed jakimi stoi społeczeństwo obywatelskie, oraz o konkretnych mechanizmach przeciwdziałania nadużyciom władzy.

Drugie spotkanie tego dnia dotyczyło ewolucji prawa wyborczego w Polsce – od II Rzeczypospolitej po czasy najnowsze – ze szczególnym uwzględnieniem niezależności instytucji wyborczych oraz politycznych implikacji reform legislacyjnych. Omówiono wpływ tych reform na jakość procesu wyborczego oraz polityczne skutki instrumentalizacji prawa. Wiedzą ekspercką podzielił się dr hab. Ryszard Balicki, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego  i członek Państwowej Komisji Wyborczej.

W drugim dniu wizyty odbyło się spotkanie z panem Krzysztofem Izdebskim – ekspertem Fundacji im. Stefana Batorego, który podzielił się refleksjami na temat reform systemowych w Polsce i Ukrainie, procesu integracji europejskiej oraz znaczenia debaty migracyjnej w kontekście bezpieczeństwa regionalnego. Wystąpienie prelegenta stało się punktem wyjścia do szerokiej dyskusji o kondycji demokracji i potrzebie strategicznego myślenia o polityce publicznej. Rozmowa dotyczyła również znaczenia ostatnich wyborów parlamentarnych w Polsce w szerszym kontekście międzynarodowym, wyzwań związanych z integracją Ukrainy z Unią Europejską oraz złożoności relacji polsko-ukraińskich, obejmujących zarówno wspólne doświadczenie wojenne, jak i różnice o charakterze historyczno-społecznym.

Trzeci dzień poświęcony był funkcjonowaniu parlamentu i procesowi legislacyjnemu w Polsce. W siedzibie Kancelarii Sejmu uczestnicy spotkali się z ministrem Jackiem Cichockim (Szef Kancelarii Sejmu), Stanisławem Zakroczymskim (Dyrektor Generalny Gabinetu Marszałka Sejmu), dr. Piotrem Kędziorą (Dyrektor Biura Legislacyjnego) oraz Janem Morwińskim (Dyrektor Biura Komunikacji Społecznej).

Podczas spotkania omówiono m.in. strukturę organizacyjną Kancelarii Sejmu, rolę komisji sejmowych w procesie legislacyjnym, znaczenie transparentności oraz wyzwania technologiczne związane z rozwojem sztucznej inteligencji. Szczególną uwagę poświęcono inicjatywie Kancelarii Sejmu dotyczącej międzynarodowej współpracy w zakresie wdrażania AI w pracach legislacyjnych – pierwszej tego typu w Europie. W toku dyskusji poruszono również kwestie uprawnień i ograniczeń Sejmu, Senatu i Prezydenta w procesie ustawodawczym, roli komisji jako kluczowego ogniwa prac legislacyjnych, tempa uchwalania ustaw oraz jakości projektów poselskich. Podkreślono także znaczenie konsultacji społecznych jako istotnego elementu procesu legislacyjnego.

Tego samego dnia odbyło się również spotkanie poświęcone służbie cywilnej. Pan Dagmir Długosz z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, wieloletni szef Służby Cywilnej, zaprezentował ewolucję tej instytucji w Polsce od 1989 roku oraz stojące przed nią wyzwania – etyczne, kompetencyjne i organizacyjne. Prezentacja uwzględniała również przykłady dobrych praktyk z innych krajów. Podkreślono potrzebę budowy stabilnej, profesjonalnej i apolitycznej administracji jako filaru sprawnego państwa.